مدیریت ترس قبل از سخنرانی

ترس از سخنرانی وجود دارد و برای همیشه نیز وجود خواهد داشت. بنابراین با ایمان به کار خود می‌توانید آن را از بین ببرید. دیل کارنگی در کتاب معروف خود«آیین سخنرانی» می‌گوید:« اگر می‌خواهید شجاع باشید باید وانمود کنید خیلی شجاع هستید و از همه‌ی اراده خود را در آن جهت به کار ببندید.» پس در واقع طوری سخنرانی را آغاز کنید که گویی تک تک حاضران به شما بدهکار هستند. تصور کنید که آنجا جمع شده‌اند تا از شما تقاضا کنند مهلت پرداخت ‌شان را تمدید کنید. اثر روانی این کار برای شما سودمند خواهد بود. حضور در سالن پیش از آغاز سخنرانی و صحبت ‌های صمیمانه با دوستان‌تان هم می‌تواند از ترس شما کم کند. در پایان چند خبر خوب برای شما داریم:

• مخاطبان نمی‌فهمند شما ترسیده‌اید.

• بخش عمده‌ی ترس مربوط به دقایق اول سخنرانی است.

• همه‌ی مخاطبان دوست دارند شما بهترین سخنرانی‌تان را ارائه کنید.

بهترین روش برای مدیریت ترس از سخنرانی، استفاده از روش حساسیت زدایی نظام مند است. این که شما به دفعات در مقابل جمع صحبت کنید. هر بار که این کار را انجام دهید از میزان ترس شما کاسته و به اعتماد به نفس شما افزوده خواهد شد.

فن بیان، خوب صحبت کردن

برخی از تفاوت‌های سخنرانی با مکالمات روزمره:

• سخنرانی سازماندهی شده است، بر خلاف مکالمه که امکان دارد کمی پراکنده باشد.

• سخنرانی معمولاً زبان رسمی‌تری را طلب می‌کند. زبان عامیانه، حرف‌های غیر مفهوم و غیر مصطلح و دستور زبان ناقص جایی در سخنرانی ندارد.

• سخنرانی شیوه ‌ایراد متفاوتی نسبت به مکالمه روزمره دارد و شما امکان تعامل کمتری با دیگران دارید.

تنفس صحیح سخنران

اگر در سخنرانی نفس کم بیاوریم و به نفس نفس زدن بیفتیم، مخاطبان تصور می‌کنند اعتماد به نفس لازم را نداریم. برای غلبه بر این مشکل دو تمرین تنفسی لازم است:

• شمارش اعداد: یک نفس عمیق بکشید و هوا را در سینه‌ی خود حبس کنید و سپس با صدای بلند شروع کنید به شمارش اعداد. سعی کنید هر روز کمی تعداد شماره‌هایی که می‌شمارید بیشتر شود.

• تنفس دیافراگمی: پرده دیافراگم در انتهای کیسه ریه ها و در ناحیه شکم قرار دارد. با ذخیره کردن اکسیژن در این مکان، نفس بیشتری در اختیار خواهیم داشت.

نقد پذیر باشید

 با دیدن فیلم‌های سخنرانی خود و دیگران سعی کنید اشتباهات خود را تصحیح کنید. مثلاً اگر به شما می‌گویند تند صحبت می کنید، قرار نیست در جواب بگویید: نه من تند صحبت نمی‌کنم یا پس اونهایی که تند صحبت می‌کنند رو ندیدی. بلکه فقط باید از اظهار نظر آنها تشکر کنید و بعد با بررسی فیلم سخنرانی، مشکل‌تان را حل نمایید.

از چه کلماتی استفاده کنیم؟

به طور میانگین افراد تحصیل کرده چیزی در حدود 25000 کلمه و افراد معمول‌تر حدود 12000 کلمه را درک خواهند کرد. البته ما فقط حدود 20 درصد آن را استفاده خواهیم کرد و نباید زیاد نگران دایره ‌ی کلمات خود باشیم بلکه فقط باید تلاش کنیم که برخی کلماتی که دوست داریم و در ذهن ‌مان است را کم کم به دایره‌ی لغات‌مان اضافه کنیم.پس دفترچه ای تهیه کنید و روزانه کلمات و عباراتی را که به نظرمان جالب می‌آید در آن یادداشت کنیم.سپس در مدت 7 روز و روزانه 7 بار آنها را در مکالمات‌ مان استفاده کنیم. سعی کنید این کلمات تا حد امکان ساده و برای مخاطب آشنا باشند. همچنین کلمات شیک و رسمی استفاده کنیم. برخی اوقات حتی می‌توان معادلات بهتری برای برخی کلمات پیدا کرد. به عنوان مثال می‌شود به جای کلمه‌ی «بدبختانه» از «شوربختانه» استفاده کرد.

حذف تکیه کلام و اِ… گفتن

تکیه کلام‌ها و جاپرکن‌هایی همچون اِ… می‌توانند از قدرت صحبت ما بکاهند. این تکیه‌کلام‌ها کارشان خرید زمان برای ذهن ما هستند تا به جملات بعدی فکر کنیم. اینطور فکر می‌کنیم که اگر سکوت کنیم، درست نیست و باید با چیزی این فاصله را پر کنیم. بنابراین خیلی مهم است که بدانیم این دیدگاه اشتباه است و سخنرانی ما را ضعیف می‌کند.

تنظیم دقیق ابتدای صحبت

لازم است 30 ثانیه اول صحبت خود را خیلی خوب بدانیم. این دشوارترین بخش سخنرانی است. اگر سخنرانی خود را 5 مرتبه تمرین می‌کنید، شروع آن را 20 مرتبه تمرین کنید.

مکث

مهارتی که به جرات می‌توان گفت بهترین و واضح‌ترین نمود بیرونی از اعتماد به نفس سخنران است. در ادامه چند نوع مکث را بررسی خواهیم کرد:

• مکث ادراکی: با این مکث فرصتی در اختیار مخاطب قرار می‌دهیم تا صحبت‌های ما را تجزیه و تحلیل کند. سعی کنید در ازای هر سه جمله ای که استفاده می‌کنید یک مکث مختصر داشته باشید.

• مکث نمایشی: بسیار قدرتمند بوده و توجه ویژه‌ای از سوی مخاطبان‌ تان را بر می‌انگیزد. در ست زمانی که به یک موضوع خاص اشاره می کنید، برای مدتی درنگ کنید و دست از صحبت بکشید.

• مکث پرسشی: فرقی نمی‌کند خودتان جواب پرسش مطرح شده را می‌دهید یا آنها. در هر حال این مکث را پس از یک پرسش باید به کار برد.

• مکث تکمیلی: برای کامل کردن جمله ای که نیمه کاره رها کرده اید. به یاد داشته باشید از این مکث در مواجهه با بزرگسالان استفاده نکنید.

زبان بدن یک سخنران

در تحقیقی که در سال 1967 توسط آلبرت محرابیان انجام شد، ثابت شد که 55 درصد از ارتباطات عاطفی به عهده زبان بدن و حالات چهره است. با دیدن سخنرانی‌های مطرح و تمرین جلوی آینه می‌توانید مشکلات بدن خود را برطرف نمایید. سعی کنید پاها را به اندازه عرض شانه‌ها باز کنید و وزن خود را بر روی یک پا نیاندازید. گاهی اوقات که قصد دارید نکته‌ی مهمی را به مخاطبان بگویید می‌توانید به سمت آنها خم شوید اما اگر بیش از اندازه خم شوید، اصلاً نشانی از اعتماد به نفس در شما دیده نخواهد شد.

انتخاب موضوع

چند معیار بسیار کاربردی برای موضوع سخنرانی وجود دارند: علاقه، تخصص مرتبط، جذابیت داشتن برای مخاطب و تناسب با زمانی که میخواهیم آن را ارائه کنیم. با رعایت این موارد موضوع را می‌توان به درستی پیدا کرد.

موضوعات ممنوعه

• موضوعاتی که تجربه نکردی و نیاز به تجربه دارند.

• موضوعاتی که ممکن است با برخی فرهنگ ها همخوانی نداشته باشند.

• موضوعاتی که مخاطبان شما در آن زمینه صاحب ‌نظر هستند و بیشتر از شما می دانند.

شناخت کافی

شناخت مخاطب

می‌توان با دانستن میانگین سنی مخاطبان، شناخت مناسبی از ویژگی‌های آنها به دست آورد. به عنوان مثال کودکی 6 ساله مفاهیمی انتزاعی(غیر ملموس) مانند موفقیت، آینده و… را درک نخواهد کرد. همچنین به یاد داشته باشید که بر خلاف تصور، سخنرانی برای جمع بیشتر راحت‌تر است تا جمع محدود.

توجه به جنسیت مخاطب را هم نباید از یاد برد. به هرحال مفاهیمی همچون سرعت، قدرت و اقتدار برای آقایان در درج اهمیت بالاتری قرار می‌گیرد و مفاهیمی همچون زیبایی، ظرافت، امنیت و… برای خانم‌ها معنی پر رنگ‌تری دارند.

سعی کنید شناختی از خود به مخاطبان‌ تان بدهید تا  شما را فرد موجهی برای سخنرانی بدانند.

شما باید علایق مشترک مخاطبان‌ تان را بدانید و از آنها صحبت کنید. اگر آنها مدیر هستند، قطعا افزایش فروش و بازدهی گزینه‌ی مناسبی است و اگر دانشجو هستند، مهارت‌های ارتباط با جنس مخالف یا روش‌های راه اندازی کسب و کار جالب خواهند بود.

ارتباط چشمی با مخاطب را از یاد نبرید. اگر این کار را نکنید، این احساس به وجود می‌آید که شما با آن‌ها حرف نمی‌زنید و به همین دلیل ممکن است به شما گوش ندهند. برای تمرین می‌توانید عکس‌هایی از افراد مختلف را چاپ کرده و بر روی صندلی یا دیوار بزنید و برای آنها سخنرانی کنید. با این کار ارتباط چشمی را تمرین کنید. البته یادتان باشد ارتباط چشمی زیاد بر روی یک نفر می‌تواند باعث رنجش او شود.

شناخت ابزارهای سخنرانی

سیستم صوتی: هر چقدر زمان لازم دارید بگذارید تا سیستم صوتی به خوبی تنظیم شود و بعد صحبت خود را آغاز کنید. توجه کنید که قطع شدن میکروفن همیشه ممکن است اتفاق بیفتد پس مدیریت این اتفاق برگ برنده ی شما خواهد بود. در یک سخنرانی، وقتی میکروفن باراک اوباما قطع شد، او برای اینکه وقت مخاطبان اتلاف نشود، تا درست شدن سیستم صوتی، به پایین آمد و با مخاطبان ردیف اول دست داد و خوش و بش کرد.

پروژکتور: قبل از سخنرانی حتما نسبت به داشتن پروژکتور سالم در سالن حساس باشید. اما همیشه برای موارد ناگهانی آماده باشید. حتی اگر کل صحبت خود را بر اساس پاور پوینت چیده‌اید باز هم آمادگی این را داشته باشد که بدون آن هم سخنرانی خود را ادامه دهید.

تخته وایت برد: در استفاده از آن نکات زیر را رعایت کنید:

• اگر بدخط هستید، تا حد ممکن از نوشتن خودداری کنید.

• تا حد ممکن درشت بنویسید.

• فقط کلمات کلیدی را بنویسید. شاید برای یک سخنرانی 20 دقیقه ای نوشتن 8 کلمه کافی باشد.

• از چارت‌ها یا نمودارهای درختی استفاده کنید.

• در حین نوشتن کمی به سمت مخاطبان متمایل باشید و کوتاه بنویسید تا پشت شما به مدت طولانی به آنها نباشد.

برای مطالعه مقدمه این مقاله کلیک کنید:

جعبه ابزار کاربردی در سخنرانی

مقاله مرتبط:

 بازکردن پرونده سخنرانی

منبع: جعبه ابزار سخنرانی